LAGAR DE CERA

Memoria

..

Este traballo nace do interese que mostraron as Comunidades de Montes Veciñais en Man Común de  Paraños e Prado de Canda de poñer en valor o seu numeroso patrimonio etnográfico co  que contan as súas parroquias e que nese intre atopábanse descoidados. Polo tanto, o obxecto do  noso traballo consistiu nunha toma exhaustiva de datos previa e inventariado que culminou coa  redacción do proxecto de “Restauración de elementos etnográficos nas parroquias de paraños  e  prado de canda”, para así poder dar viabilidade a súa posta en valor.

 

A INDUSTRIA DA CERA

 Dúas modalidades distintas ofrece o refinamento do panal, a primeira  da como resultado cera VIRXEN chamada tamén amarela polo seu  cor ocre alaranxado; e a segunda da a cera BRANCA ou  branqueada, e dicir, soleada. Os procesos de manipulación o que se  sometían o material-cera era moi distinto en ambas modalidades.  Tamén son varios os aproveitamentos dos produtos finais: mentres que  a cera virxen empregábase na preparación de barnices e sustancias  limpadoras e conservadoras de mobles, a cera branca utilizábase,  case exclusivamente na confección dos tradicionais cirios e velas de  usos múltiples: relixiosos caseiros, etc.

A obtención da cera virxen facíase no lagar de cera; este lagar era un  edificio que dispuña de todo o necesario para levar a cabo o  proceso. Contaba cun forno de mampostería, de sección circular,  provisto dun espazo oco horizontal superior onde poder encaixar un  caldeiro de fundición duns 70 ou 80 litros de capacidade, e cunha  abertura por onde extrae-las cinzas e restos de leña. Este forno é  empregado para quenta-la cera en rama xunto con auga para que  reblandeza e póidase prensar con facilidade.

Ando a cera atopábase no seu punto, enchíase dous cazos de cobre  ca mestura e vertíase noutro caldeiro de fundición, que estaba  embutido a presión no centro do “cepo” colocado xustamente  debaixo do punto no que a viga exerce a súa forza de compresión.

Neste segundo caldeiro, que tiña o fondo afuracado a modo de  coador, sobre o que colocábase  esparto trenzado que servía de filtro,  encaixaba, tamén a presión, unha especie de tapón sobre o que  actuaba directamente a presión da viga. Manobrando o lagar  correctamente, producíase o prensado da mestura.

Unha vez prensada, filtrada e colada a mestura, pasaba a unha serie  de tres recipientes aproximadamente cúbicos e comunicados entre sí,  normalmente de pedra, que servían para decantala mestura de auga  quente e cera branda.

No primeiro “pilo”  se concentraba a cera mais densa, mentres que  parte da mestura, xa máis luída e lixeira, separábase dela e pasaba o  segundo por un burato situado na parte máis baixa do primeiro pilo,  volvéndose a decantar certa cantidade de cera aproveitable, e a  auga que quedaba, puramente residual, saía cara ó terceiro dos pilos  por un burato superior.

Dos pilos primeiro e segundo sacábase a cera branda e quente con  cazos, depositándoa  nuns moldes de pedra chamados “pilas”.  Regando estas pilas con auga fría  conseguíase despega-lo lingote  das paredes, obtendo unhas pezas duns 75 kilogramos de peso e  dunha cor ocre alaranxado.

Para obtela cera branca empregábase a cera en borra, procedente  directamente do panal. Esta cera rompíase e desmenuzabase  enchendo con ela un caldeiro de cobre con baño de estaño para  impedi-lo contacto directo da cera co cobre, posto ó lume. Nel  permanecía a cera hasta empezar a cocer, momento no que o  material era retirado e vertido nunha batidora de madeira, onde co  efecto combinado da batida e da agregación simultánea de auga  fría para conseguir que a cera cuasaxe, converténdose en grumos.  Este material, así granulado, era levado nos días soleados de maio ás  eiras, grandes enlousados de pedra a intemperie, onde se remexían e  regaban tódolos días, durante aproximadamente tres meses.

Para obtela cera branca empregábase a cera en borra, procedente  directamente do panal. Esta cera rompíase e desmenuzabase  enchendo con ela un caldeiro de cobre con baño de estaño para  impedi-lo contacto directo da cera co cobre, posto ó lume. Nel  permanecía a cera hasta empezar a cocer, momento no que o  material era retirado e vertido nunha batidora de madeira, onde co  efecto combinado da batida e da agregación simultánea de auga  fría para conseguir que a cera cuasaxe, converténdose en grumos.  Este material, así granulado, era levado nos días soleados de maio ás  eiras, grandes enlousados de pedra a intemperie, onde se remexían e  regaban tódolos días, durante aproximadamente tres meses


>> Más información en Comunidade de Montes de Paraños



Autores

Rubén Martín Vázquez Pérez
Fernando Vicente Solla

Equipo Redactor

Rubén Martín Vázquez Pérez
Fernando Vicente Solla
Ángeles Alonso González
Alexandre Pérez Souto

Data
Categoría
Restauración